ଭାସି ଯାଆ ମୋର କାଗଜ ଡଙ୍ଗା
ପବନ ବହୁଛି ଝିପିଝିପି ମେଘ ବରଷଇ,
ବିଜୁଳି ଚମକେ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଡାକେ ରହିରହି।
କେତେ ମଜା ଲାଗେ ଓଳିରୁ ବରଷା ପଡ଼େ ଝରି,
ଫୁଟି ଭାସି ଯାଏ ପାଣିରେ ଫୋଟକା ଅସୁମାରି।
ଭାସି ଯାଆ ମୋର କାଗଜ ଡଙ୍ଗା ଭାସିଯାଆ,
ଡରିଯିବୁ ନାହିଁ ଆକାଶରେ ଦେଖି ମେଘ ବାଆ।
ଝୁଲିଝୁଲି ତୁହି ଦୂରକୁ ଦୂରକୁ ଯାଆ ଭାସି,
ଡଙ୍ଗାରେ ! ତୋତେ ମେଲାଣି ଦେଲି ମୁଁ ହସିହସି।
କାର୍ତ୍ତିକ ମାସେ ବୋଇତ ମେଲାଇ ଦରିଆରେ,
ସାଧବେ ଆମର ଯାଉଥିଲେ ଦୂର ଦେଶ ପାରେ।
ଝଡ଼ ତୋଫାନକୁ ନ ଥିଲା ତାଙ୍କର ତିଳେ ଡର,
ଆସୁଥିଲେ ଫେରି ଆଷାଢ଼ରେ ସାରି କାରବାର।
ବୋଇତରେ ଭରି ଧନ ଦଉଲତ ହୋଇ ଖୁସି,
ଫେରୁଥିଲେ ଘରେ ଦରିଆପାରିରୁ ମିଳିମିଶି।
ବୋଇତ ମଙ୍ଗେ ଶୁଭ ନାରିକେଳ ଜଳ ଢାଳି,
ଝିଅ ବୋହୂ ମିଶି ବନ୍ଦାଉଥିଲେ ଦୀପ ଜାଳି।
ଯାଇଛି ସେ କାଳ ଆସିଛିରେ ଏବେ ନୂଆ ବେଳା,
ପାରାଦୀପେ ଆସି ଲାଗଇ ଜାହାଜ ଭେଳାଭେଳା।
ଅଟକି ଗଲୁକି କଥା ମୋର ଶୁଣି, ଯାଆ ଭାସି,
ବିଦାୟ ଦେଉଛି ତୋତେ ମୁହିଁ ଏବେ ହସି ହସି।
ଏଇ ହାତେ ତୋତେ ଗଢ଼ିଛି ମୁଁ କେତେ ଭରସାରେ,
ଖେଳିଛି ତୋ ସାଥେ ଏହିପରି କେତେ ବରଷାରେ।
ଭାସି ଯାଆ ମୋର କାଗଜ ଡଙ୍ଗା ଭାସି ଯାଆ,
ବାଟଯାକ କେତେ ନୂଆ ନୂଆ ସାଥୀ ଭେଟୁଥାଆ।
ଆସ ଜାଣିବା କେତୋଟି ନୂଆ ଶବ୍ଦ
Odia Word (Transliteration) | Meaning in Odia | Meaning in Hindi | Meaning in English |
ଭାସି (bhāsi) | ଭାସୁଛି, ଉଡ଼ୁଛି, ଡ଼ୁବୁଛି | तैर रहा है, उड़ रहा है, डूब रहा है | Floating, soaring, sinking |
ଯାଆ (yāā) | ଯାଉଛି, ଚାଲୁଛି, ଦୂରେ | जा रहा है, चल रहा है, दूर | Going, moving, far |
ମୋର (mora) | ମୋର, ମୋର ସମ୍ପତ୍ତି, ସ୍ୱାଧୀନ | मेरा, मेरी संपत्ति, स्वाधीन | My, mine, belonging to me |
କାଗଜ (kāgaja) | କାଗଜ, ପତ୍ର, ଲେଖା | कागज, पत्र, लेखा | Paper, letter, writing |
ଡଙ୍ଗା (ḍaṅgā) | ଡଙ୍ଗା, ନୌକା, ବାହନ | डोंगा, नौका, वाहन | Boat, vessel, vehicle |
ପବନ (pabana) | ପବନ, ବାୟୁ, ହବା | पवन, वायु, हवा | Wind, air, breeze |
ବହୁଛି (bahuchi) | ବହୁଛି, ଚଳାଉଛି, ନେଉଛି | बहा रहा है, चला रहा है, ले रहा है | Carrying, flowing, taking |
ଝିପିଝିପି (jhipijhipi) | ଝିପିଝିପି, ମଧ୍ୟମ, ସଂଗୀତ | झीपझीप, मध्यम, संगीत | Drizzling, moderate, musical |
ମେଘ (megha) | ମେଘ, ବର୍ଷା, ଆକାଶ | मेघ, वर्षा, आकाश | Cloud, rain, sky |
ବରଷଇ (baraṣai) | ବରଷୁଛି, ମେଘରୁ ଜଳ | बरस रहा है, मेघ से जल | Raining, pouring |
ବିଜୁଳି (bijuli) | ବିଜୁଳି, ତଡ଼ିତ, ଆଲୋକ | बिजली, तड़ित, प्रकाश | Lightning, electricity, light |
ଚମକେ (camake) | ଚମକୁଛି, ଦଳିବା, ଆକର୍ଷଣ | चमक रहा है, दलीबा, आकर्षण | Flashing, shining, attracting |
ଘଡ଼ଘଡ଼ି (ghaḍaghaḍi) | ଘଡ଼ଘଡ଼ି, କଣ୍ଠସ୍ବର, ଶବ୍ଦ | घड्घड, कंठस्वर, शब्द | Thunder, sound, roar |
ଡାକେ (ḍāke) | ଡାକୁଛି, କଲ୍, ଆହ୍ଵାନ | डाक रहा है, कॉल, आह्वान | Calling, summoning, inviting |
ରହିରହି (rahirahi) | ରହିରହି, ବାରମ୍ବାର, ସଙ୍ଗୀତ | रहिरहि, बारंबार, संगीत | Continuously, repeatedly, rhythm |
କେତେ (kete) | ଅନେକ, ବହୁତ, ସଂଖ୍ୟାତ୍ମକ | अनेक, बहुत, संख्यात्मक | Many, numerous, several |
ମଜା (maja) | ମଜା, ଆନନ୍ଦ, ଖୁସି | मज़ा, आनंद, खुशी | Fun, enjoyment, happiness |
ଲାଗେ (lage) | ଲାଗେ, ଅନୁଭବ, ସମ୍ପର୍କ | लगता है, अनुभव, संबंध | Feels, experiences, relates |
ଓଳି (oḷi) | ଓଳି, ବର୍ଷାର ଧାରା, ଜଳ | ओली, वर्षा की धारा, जल | Raindrop, stream, water |
ପଡ଼େ (paḍe) | ପଡ଼ୁଛି, ହେଉଛି, ଗତି | पड़ रहा है, हो रहा है, गति | Falling, happening, moving |
ଝରି (jhari) | ଝରୁଛି, ଡ଼ୁବୁଛି, ପତନ | झर रहा है, डूब रहा है, पतन | Falling, descending, dropping |
ଫୁଟି (futi) | ଫୁଟୁଛି, ଖିଲୁଛି, ବିକାଶ | फूल रहा है, खिल रहा है, विकास | Blooming, opening, developing |
ପାଣି (pāṇi) | ପାଣି, ଜଳ, ଧାରା | पानी, जल, धारा | Water, flow, stream |
ଫୋଟକା (phoṭakā) | ଫୋଟକା, ଛୋଟ ବସ୍ତୁ, ଖେଳ | फोटका, छोटी वस्तु, खेल | Bubble, small object, play |
ଅସୁମାରି (asumāri) | ଅସୁମାରି, ଅନେକ, ବହୁତ | असुमारी, अनेक, बहुत | Countless, many, abundant |
ଡରିଯିବୁ (ḍari yibu) | ଡରିବୁ, ଭୟ, ଆଶଙ୍କା | डरूंगा, भय, आशंका | Will fear, afraid, apprehension |
ନାହିଁ (nahi) | ନାହିଁ, ଅସ୍ତିତ୍ଵ ନାହିଁ, ଶୂନ୍ୟ | नहीं, अस्तित्व नहीं, शून्य | Not, absent, nothing |
ଆକାଶ (ākāsha) | ଆକାଶ, ନଭ, ତାରା | आकाश, नभ, तारा | Sky, heaven, star |
ଦେଖି (dekhi) | ଦେଖୁଛି, ଅନୁଭବ, ଦର୍ଶନ | देख रहा है, अनुभव, दर्शन | Seeing, experiencing, viewing |
ମେଘ (megha) | ମେଘ, ବର୍ଷା, ଆକାଶ | मेघ, वर्षा, आकाश | Cloud, rain, sky |
ବାଆ (bāā) | ବଡ଼, ଆକାଶର, ଗଭୀର | बड़ा, आकाश का, गहरा | Big, of the sky, deep |
ଝୁଲିଝୁଲି (jhuli jhuli) | ଝୁଲୁଛି, ଆନନ୍ଦ, ଗତି | झूल रहा है, आनंद, गति | Swinging, joy, movement |
ତୁହି (tuhi) | ତୁମେ, ନିଜ, ଆତ୍ମ | तुम, निज, आत्म | You, self, soul |
ଦୂରକୁ (dūraku) | ଦୂର, ବହୁଦୂର, ଅନ୍ତର | दूर, बहुत दूर, अंतर | Far, distant, away |
ହସିହସି (hasi hasi) | ହସୁଛି, ଆନନ୍ଦରେ, ଖୁସି | हंस रहा है, आनंद में, खुशी | Laughing, joyfully, happily |
କାର୍ତ୍ତିକ (kārtika) | କାର୍ତ୍ତିକ, ମାସ, ଉତ୍ସବ | कार्तिक, मास, उत्सव | Kartik, month, festival |
ମାସେ (māse) | ମାସରେ, ସମୟ, କାଳ | मास में, समय, काल | In the month, time, period |
ବୋଇତ (boita) | ବୋଇତ, ନୌକା, ବାହନ | बोइता, नौका, वाहन | Boat, vessel, traditional boat |
ମେଲାଇ (melāi) | ମେଲାଇ, ଆନନ୍ଦ, ସଙ୍ଗୀତ | मेलाई, आनंद, संगीत | With joy, music, celebration |
ଦରିଆରେ (dariyāre) | ଦରିଆରେ, ନଦୀରେ, ଜଳ | दरिया में, नदी में, जल | In the river, in water |
ସାଧବେ (sādhabe) | ସାଧବେ, ସାଧୁ, ଉତ୍ସାହୀ | साधु, उत्साही | Holy men, enthusiastic |
ଯାଉଥିଲେ (yāuthile) | ଯାଉଥିଲେ, ଗତି, ପ୍ରବାସ | जा रहे थे, गति, प्रवास | Were going, movement, journey |
ଦୂର (dūra) | ଦୂର, ଅନ୍ତର, ବାହ୍ୟ | दूर, अंतर, बाह्य | Far, distance, external |
ଦେଶ (desha) | ଦେଶ, ଜନ୍ମଭୂମି, ମାତୃଭୂମି | देश, जन्मभूमि, मातृभूमि | Country, homeland, motherland |
ପାରେ (pāre) | ପାରେ, ଅନ୍ୟପାରେ, ସୀମା | पार, अन्य पार, सीमा | Beyond, other side, boundary |
ଝଡ଼ (jhaḍa) | ଝଡ଼, ବାୟୁ, ତୁଫାନ | झड़, वायु, तूफान | Storm, wind, tempest |
ତୋଫାନ (tofāna) | ତୋଫାନ, ଆନନ୍ଦ, ବଳ | तूफान, आनंद, बल | Tempest, joy, force |
ଥିଲା (thila) | ଥିଲା, ଅସ୍ତିତ୍ଵ, ସମ୍ପର୍କ | था, अस्तित्व, संबंध | Was, existed, related |
ତାଙ୍କର (tānkara) | ତାଙ୍କର, ସେମାନଙ୍କ, ସମ୍ପର୍କ | उनका, उनके, संबंध | Their, of them, relation |
ତିଳେ (tile) | ତିଳ, ସାମାନ୍ୟ, ଅଳ୍ପ | तिल, सामान्य, अल्प | Sesame, small, little |
ଡର (ḍara) | ଡର, ଭୟ, ଆଶଙ୍କା | डर, भय, आशंका | Fear, dread, apprehension |
ଆସୁଥିଲେ (āsuthile) | ଆସୁଥିଲେ, ପ୍ରବେଶ, ଗତି | आ रहे थे, प्रवेश, गति | Were coming, entry, movement |
ଫେରି (feri) | ଫେରୁଛି, ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତନ, ଗତି | लौट रहा है, प्रत्यावर्तन, गति | Returning, coming back, movement |
ଆଷାଢ଼ (āṣāḍha) | ଆଷାଢ଼, ମାସ, ବର୍ଷା | आषाढ, मास, वर्षा | Ashadha, month, monsoon |
ସାରି (sāri) | ସାରିଲେ, ସମାପ୍ତ, ସଂପନ୍ନ | सारी, समाप्त, संपन्न | Completed, finished, fulfilled |
କାରବାର (kārabāra) | କାରବାର, ବ୍ୟବସାୟ, କାର୍ଯ୍ୟ | कारबार, व्यवसाय, कार्य | Business, trade, work |
ଭରି (bhari) | ଭରିଲେ, ପୁର୍ଣ୍ଣ, ସଂଗ୍ରହ | भरा, पूर्ण, संग्रह | Filled, full, collected |
ଧନ (dhana) | ଧନ, ସମ୍ପତ୍ତି, ଲାଭ | धन, संपत्ति, लाभ | Wealth, property, gain |
ଦଉଲତ (daulata) | ଦୌଳତ, ସମ୍ପତ୍ତି, ସୁଖ | दौलत, संपत्ति, सुख | Riches, wealth, happiness |
ହୋଇ (hoi) | ହୋଇଲେ, ସମ୍ପନ୍ନ, ଘଟିଲା | हुआ, संपन्न, घटा | Became, happened, completed |
ଖୁସି (khusi) | ଖୁସି, ଆନନ୍ଦ, ସମ୍ପନ୍ନ | खुशी, आनंद, संपन्न | Happiness, joy, prosperity |
ମିଳିମିଶି (mili mishi) | ମିଳିମିଶି, ଏକତ୍ର, ସଙ୍ଗେ | मिलीमिशी, एकत्र, संग | Together, united, mingled |
ମଙ୍ଗେ (maṅge) | ମଙ୍ଗେ, ଅନୁଭବ, ପ୍ରାର୍ଥନା | मंगे, अनुभव, प्रार्थना | With devotion, experience, prayer |
ଶୁଭ (shubha) | ଶୁଭ, ମଙ୍ଗଳ, ସଫଳ | शुभ, मंगल, सफल | Auspicious, good, successful |
ନାରିକେଳ (nārikela) | ନାରିକେଳ, ନଡ଼ିଆ, ଫଳ | नारियल, नडिया, फल | Coconut, palm, fruit |
ଜଳ (jala) | ଜଳ, ପାଣି, ଧାରା | जल, पानी, धारा | Water, flow, stream |
ଢାଳି (dhāli) | ଢାଳୁଛି, ସମର୍ପଣ, ପ୍ରଦାନ | ढाल रहा है, समर्पण, प्रदान | Pouring, offering, giving |
ଝିଅ (jhia) | ଝିଅ, କନ୍ୟା, ମୃଦୁ | झीया, कन्या, मृदु | Daughter, girl, gentle |
ବୋହୂ (bohu) | ବୋହୂ, ସ୍ତ୍ରୀ, ପତ୍ନୀ | बोहू, स्त्री, पत्नी | Bride, woman, wife |
ମିଶି (mishi) | ମିଶୁଛି, ଏକତ୍ର, ସଙ୍ଗେ | मिल रहा है, एकत्र, संग | Joining, together, with |
ବନ୍ଦାଉଥିଲେ (bandāuthile) | ବନ୍ଦାଉଥିଲେ, ପ୍ରାର୍ଥନା, ଆଲୋକ | बन्दाऊथे, प्रार्थना, प्रकाश | Were lighting, praying, light |
ଦୀପ (dīpa) | ଦୀପ, ଆଲୋକ, ପ୍ରକାଶ | दीप, प्रकाश, प्रकाश | Lamp, light, illumination |
ଜାଳି (jāli) | ଜାଳୁଛି, ପ୍ରଜ୍ୱଳନ, ଆଲୋକ | जल रहा है, प्रज्वलन, प्रकाश | Burning, lighting, glowing |
ଯାଇଛି (yāichhi) | ଯାଇଛି, ଗତ, ସମାପ୍ତ | गया है, गत, समाप्त | Has gone, past, finished |
ସେ (se) | ସେ, ତା’ର, ସମ୍ପର୍କ | वह, उसका, संबंध | He/she/it, its, relation |
କାଳ (kāla) | କାଳ, ସମୟ, ଅତୀତ | काल, समय, अतीत | Time, period, past |
ଆସିଛି (āsichhi) | ଆସିଛି, ପ୍ରବେଶ, ଗତି | आया है, प्रवेश, गति | Has come, entry, movement |
ଏବେ (ebe) | ଏବେ, ଏହାପରେ, ବର୍ତ୍ତମାନ | अब, इसके बाद, वर्तमान | Now, thereafter, present |
ନୂଆ (nūā) | ନୂଆ, ନୂତନ, ସ୍ଵଚ୍ଛ | नया, नूतन, स्वच्छ | New, fresh, clean |
ବେଳା (beḷā) | ବେଳା, ସମୟ, ଅବସର | बेला, समय, अवसर | Time, occasion, moment |
ପାରାଦୀପ (pārādīpa) | ପାରାଦୀପ, ବନ୍ଦର, ସ୍ଥାନ | पारादीप, बंदर, स्थान | Paradip, port, place |
ଲାଗଇ (lāgai) | ଲାଗୁଛି, ସମ୍ପର୍କ, ଆନନ୍ଦ | लग रहा है, संबंध, आनंद | Feels, relates, enjoys |
ଜାହାଜ (jāhāja) | ଜାହାଜ, ନୌକା, ବଡ଼ ବାହନ | जहाज, नौका, बड़ा वाहन | Ship, vessel, large vehicle |
ଭେଳା (bheḷā) | ଭେଳା, ନୌକା, ବହନ | भेला, नौका, वहन | Boat, carrier, transport |
ଅଟକି (aṭaki) | ଅଟକିଲେ, ବିରତ, ସ୍ଥିର | अटक गया, विरत, स्थिर | Stopped, paused, still |
ଗଲୁକି (galuki) | ଗଲୁକି, ସମାପ୍ତ, ଗତ | गया, समाप्त, गत | Went, finished, past |
ଶୁଣି (shuni) | ଶୁଣୁଛି, ଅନୁଭବ, ଗ୍ରହଣ | सुन रहा है, अनुभव, ग्रहण | Hearing, experiencing, receiving |
ବିଦାୟ (bidāya) | ବିଦାୟ, ବିୟୋଗ, ଅଲବା | विदाय, वियोग, अलवा | Farewell, separation, goodbye |
ଦେଉଛି (deuchhi) | ଦେଉଛି, ସମର୍ପଣ, ପ୍ରଦାନ | दे रहा है, समर्पण, प्रदान | Giving, offering, providing |
ଏହି (ehi) | ଏହି, ଏହା, ସମ୍ପର୍କ | यह, इसका, संबंध | This, its, relation |
ହାତେ (hāte) | ହାତରେ, କାର୍ଯ୍ୟ, ସମ୍ପର୍କ | हाथ में, कार्य, संबंध | In hand, work, relation |
ଗଢ଼ିଛି (gaḍichhi) | ଗଢ଼ିଛି, ନିର୍ମାଣ, ସୃଷ୍ଟି | गढ़ा है, निर्माण, सृष्टि | Has built, created, constructed |
ଭରସା (bharasā) | ଭରସା, ଆଶା, ନିର୍ଭର | भरोसा, आशा, निर्भर | Trust, hope, reliance |
ଖେଳିଛି (khelichhi) | ଖେଳିଛି, ଆନନ୍ଦ, କ୍ରୀଡା | खेला है, आनंद, क्रीड़ा | Has played, enjoyed, sport |
ବରଷା (barasā) | ବରଷା, ମେଘ, ଜଳ | वर्षा, मेघ, जल | Rain, cloud, water |
ବାଟଯାକ (bāṭayāka) | ବାଟଯାକ, ପଥ, ଗତି | बाटयाक, पथ, गति | Path, journey, movement |
ସାଥୀ (sāthi) | ସାଥୀ, ମିତ୍ର, ସହଯୋଗୀ | साथी, मित्र, सहयोगी | Friend, companion, partner |
ଭେଟୁଥାଆ (bheṭuthāā) | ଭେଟୁଥାଆ, ସମ୍ମିଳନ, ସଙ୍ଗତ | मिल रहा है, सम्मिलन, संगत | Meeting, joining, together |
ସାରାଂଶ
ଏହି କବିତାଟି ଏକ ବାଳକର କାଗଜ ଡଙ୍ଗାରେ ଖେଳିବାର ଆନନ୍ଦ ଓ ଓଡ଼ିଶାର ପାରମ୍ପାରିକ ବୋଇତବନ୍ଦାଣା ଉତ୍ସବର ସ୍ମୃତିକୁ ଚିତ୍ରଣ କରେ। ବରଷା ଋତୁରେ ଝିପିଝିପି ପବନ, ବିଜୁଳିର ଝଲକ ଓ ପାଣିରେ ଭାସୁଥିବା କାଗଜ ଡଙ୍ଗାର ଦୃଶ୍ୟ କବିତାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ। କବି କାଗଜ ଡଙ୍ଗାକୁ ଭାସାଇ ଆନନ୍ଦ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ଏବଂ ଏହାକୁ ଦୂରକୁ ଯିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରନ୍ତି। କବିତାଟି ଓଡ଼ିଶାର ଐତିହାସିକ ସାଧବମାନଙ୍କର ଦରିଆ ଯାତ୍ରାକୁ ମନେ ପକାଇ କାର୍ତ୍ତିକ ମାସରେ ବୋଇତବନ୍ଦାଣା ଉତ୍ସବର ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କରେ, ଯେଉଁଠି ସାଧବେ ଦୂର ଦେଶକୁ ଯାତ୍ରା କରି ଧନ ଓ ଖୁସି ନେଇ ଫେରୁଥିଲେ। ଏହା ସହିତ ନାରୀମାନେ ନାରିକେଳ ଜଳ ଢାଳି ଓ ଦୀପ ଜାଳି ବୋଇତକୁ ବିଦାୟ ଦେଉଥିବାର ସୁନ୍ଦର ପରମ୍ପରା ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ପାରାଦୀପରେ ଜାହାଜର ଆଗମନ ସହ ସେ ପୁରୁଣା କାଳ ବଦଳିଗଲାଣି, କିନ୍ତୁ କାଗଜ ଡଙ୍ଗାରେ ଖେଳିବାର ଆନନ୍ଦ ଓ ପୁରୁଣା ସ୍ମୃତି ଏବେ ମଧ୍ୟ ଜୀବନ୍ତ। ଶେଷରେ, କବି ତାଙ୍କ ହାତରେ ଗଢ଼ା କାଗଜ ଡଙ୍ଗାକୁ ଭାସିବାକୁ ବିଦାୟ ଦିଅନ୍ତି, ଯାହା ନୂଆ ସାଥୀ ଓ ଅନୁଭବ ଆଡ଼କୁ ଯାତ୍ରା କରୁଛି।
सारांश
यह कविता एक बच्चे के कागज़ की नाव के साथ खेलने की खुशी और ओड़िशा की पारंपरिक बोइतबंदाणा उत्सव की स्मृति को चित्रित करती है। बरसात के मौसम में हल्की हवा, बिजली की चमक और पानी में तैरती कागज़ की नाव का दृश्य कविता में जीवंत रूप से वर्णित है। कवि कागज़ की नाव को तैराने में आनंद लेता है और उसे दूर तक जाने के लिए प्रोत्साहित करता है। कविता ओड़िशा के ऐतिहासिक साधवों (नाविकों) की समुद्री यात्राओं को याद करती है, जो कार्तिक मास में बोइतबंदाणा उत्सव के दौरान दूर देशों की यात्रा करते थे और धन-दौलत के साथ खुशी लेकर लौटते थे। इसमें महिलाओं द्वारा नारियल पानी डालकर और दीप जलाकर नावों को विदाई देने की सुंदर परंपरा का भी वर्णन है। आधुनिक युग में, पारादीप में जहाजों का आगमन पुराने समय को बदल चुका है, लेकिन कागज़ की नाव के साथ खेलने की खुशी और पुरानी यादें अभी भी जीवंत हैं। अंत में, कवि अपनी बनाई कागज़ की नाव को विदाई देता है, जो नए साथियों और अनुभवों की ओर यात्रा करती है।
Summary
This poem vividly captures the joy of a child playing with a paper boat and evokes the memories of Odisha’s traditional Boita Bandana festival. Set in the rainy season, the poem describes the gentle breeze, flashes of lightning, and the paper boat floating on water. The poet takes delight in launching the paper boat and encourages it to sail far. The poem recalls Odisha’s historical maritime legacy, where merchants (sadhavas) embarked on sea voyages during the month of Kartik, returning with wealth and joy by Ashadh. It also depicts the tradition of women offering coconut water and lighting lamps to bid farewell to the boats. In modern times, the arrival of ships at Paradip signifies a shift from the past, yet the joy of playing with paper boats and old memories remain alive. In the end, the poet bids farewell to the handcrafted paper boat, which sails toward new companions and experiences.
ଅଭ୍ୟାସ
୧. ଆସ କଥା ହେବା।
(କ) ବର୍ଷା ହେଉଥିବା ବେଳେ ଆକାଶରେ କ’ଣ ଦେଖାଯାଏ?
ଉତ୍ତର – ବର୍ଷା ହେଉଥିବା ବେଳେ ଆକାଶରେ ଝିପିଝିପି ମେଘ, ବିଜୁଳି ଓ ଘଡ଼ଘଡ଼ି ଦେଖାଯାଏ।
(ଖ) କେଉଁମାନେ ଆଗେ ବୋଇତରେ ବଣିଜ କରିବାକୁ ଦୂର ଦେଶକୁ ଯାଉଥିଲେ?
ଉତ୍ତର – ଆଗେ ସାଧବମାନେ ବୋଇତରେ ବଣିଜ କରିବାକୁ ଦୂର ଦେଶକୁ ଯାଉଥିଲେ।
(ଗ) ସାଧବମାନେ ବଣିଜ କରିବାକୁ ଯାଇ କେବେ ଫେରୁଥିଲେ?
ଉତ୍ତର – ସାଧବମାନେ ବଣିଜ କରିବାକୁ ଯାଇ ଆଷାଢ଼ ମାସରେ ଫେରୁଥିଲେ।
(ଘ) ଝିଅ ବୋହୂମାନେ କିପରି ବୋଇତ ବନ୍ଦାଉଥିଲେ?
ଉତ୍ତର – ଝିଅ ବୋହୂମାନେ ବୋଇତରେ ମଙ୍ଗରେ ଶୁଭ ନାରିକେଳ, ଜଳ ଢାଳି ଓ ଦୀପ ଜାଳି ବନ୍ଦାଉଥିଲେ।
(ଙ) ଆମ ରାଜ୍ୟର କେଉଁଠି ଭେଳାଭେଳା ହୋଇ ଜାହାଜ ଲାଗୁଛି?
ଉତ୍ତର – ଆମ ରାଜ୍ୟର ପାରାଦୀପରେ ଭେଳାଭେଳା ହୋଇ ଜାହାଜ ଲାଗୁଛି।
୨. ତୁମେ ସମସ୍ତେ କବିତାର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ପଦକୁ ଅଭିନୟ ସହ ଗାଇ ଶୁଣାଅ।
ଉତ୍ତର – ଛାତ୍ର ନିଜେ କରିବେ
୩. (କ) କାଗଜରେ ଡଙ୍ଗା ତିଆରି କରିବା ପରି କାଗଜରେ ଆଉ କ’ଣ ତିଆରି କରିବା ଶିଖିଛ ଲେଖ ଓ କର।
ଉତ୍ତର – ମୁଁ କାଗଜରେ ଡଙ୍ଗା, କାଗଜର ଫୁଲ, କାଗଜର ମାଛ ଓ କାଗଜର ପକ୍ଷୀ ତିଆରି କରିବା ଶିଖିଛି।
(ଖ) ତୁମେ ଯେପରି କାଗଜ ଡଙ୍ଗା ପାଣିରେ ଭସାଇ ଆନନ୍ଦ ପାଅ, ସେହିପରି ଏଇ ଜିନିଷକୁ କ’ଣ କରିବ ଲେଖ।
ଉତ୍ତର – ମୁଁ କାଗଜର ଫୁଲ ଓ ମାଛକୁ ପାଣିରେ ଭସାଇ ଆନନ୍ଦ ପାଇବି।
୪. ବର୍ଷା ହେଉଥିବା ସମୟରେ ତୁମେ ଘର ବାରଣ୍ଡାରେ ବସିଛ। ଏହି ସମୟରେ ଯାହା ଦେଖୁଛ ତା’କୁ ପାଞ୍ଚଟି ଧାଡ଼ିରେ ଲେଖ।
ବାରଣ୍ଡାରୁ ଝିପିଝିପି ମେଘ ଦେଖୁଛି।
ବିଜୁଳି ଚମକି ଘର ଆଲୋକିତ କରୁଛି।
ପବନ ବହି ଶୁଖିଲା ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଝଡ଼ାଉଛି।
ପାଣିର ଫୋଟକା ଦାଣ୍ଡ ପାଣିରେ ଭାସୁଛି।
ଦୂରରେ ଗଛଗୁଡ଼ିକ ବରଷାରେ ଭିଜୁଛି।
୫. (କ) ଡଙ୍ଗାରେ ଥିବା କେଉଁ ଶବ୍ଦ ସହିତ ଡଙ୍ଗା ତଳେ ଥିବା କେଉଁ ଶବ୍ଦର ମେଳ ଅଛି, ଗାର ଟାଣି ଦେଖାଅ।
ଜନମ – ଜନ୍ମ
ଗରଜନ – ଗର୍ଜନ
ବରଜନ – ବର୍ଜନ
ଦଉଲତ – ଦୌଲତ
(ଖ) ମଝିରେ ଥିବା ନାମ ସହିତ କେଉଁ କେଉଁ ଚିତ୍ରର ମେଳ ଅଛି ଗାର ଟାଣି ଦେଖାଅ।
ଦୀପ
ନାରିକେଳ
ବୋଇତ
ଡଙ୍ଗା
ବରଷଇ – ବର୍ଷଇ
୬. (କ) ‘ବାଟଯାକ କେତେ ନୂଆ ନୂଆ ସାଥୀ ଭେଟୁଥାଆ’ – ଏ କଥାଟିକୁ କିଏ କାହାକୁ କହିଛି?
ଉତ୍ତର – ଏ କଥାଟିକୁ କବି ନିଜର କାଗଜ ଡଙ୍ଗାକୁ କହିଛି।
(ଖ) ‘ଯାଇଛି ସେ କାଳ ଆସିଛିରେ ଏବେ ନୂଆ ବେଳା’
– ‘ସେ କାଳ’ କେଉଁ ସମୟକୁ କୁହାଯାଇଛି? –
ଉତ୍ତର – ‘ସେ କାଳ’ ପୁରୁଣା ସମୟକୁ କୁହାଯାଇଛି, ଯେଉଁସମୟରେ ସାଧବମାନେ ବୋଇତରେ ବଣିଜ କରିବାକୁ ଯାଉଥିଲେ।
ସେ କାଳରେ କ’ଣ ହେଉଥିଲା?
ଉତ୍ତର – ସେ କାଳରେ ସାଧବମାନେ ବୋଇତରେ ବଣିଜ କରି ଦୂର ଦେଶକୁ ଯାଉଥିଲେ ଓ ଆଷାଢ଼ ମାସରେ ଫେରି ଆସୁଥିଲେ, ବୋଇତରେ ଝିଅ-ବୋହୂମାନେ ଦୀପ ଜାଳି ଓ ନାରିକେଳ ଜଳ ଢାଳି ବନ୍ଦାଉଥିଲେ।
– ‘ନୂଆ ବେଳା’ କେଉଁ ସମୟକୁ କୁହାଯାଇଛି?
ଉତ୍ତର – ‘ନୂଆ ବେଳା’ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟକୁ କୁହାଯାଇଛି, ଭେଳାଭେଳା ଜାହାଜ ପାରାଦୀପରେ ଲାଗୁଛି।
– ‘ନୂଆ ବେଳା’ ବୋଲି କାହିଁକି କୁହାଯାଇଛି?
ଉତ୍ତର – ‘ନୂଆ ବେଳା’ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି କାରଣ ପୁରୁଣା ସମୟରେ ବୋଇତ ଯୁଗ ଚାଲିଗଲା ଓ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଧୁନିକ ଜାହାଜ ସମୟ ଆସିଛି।
୭. ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ଲଗାଇ ଆସ ଆମେ ବାକ୍ୟ ଗଢ଼ିବା।
୧. ଝିପିଝିପି – ମୋତେ ଝିପିଝିପି ବର୍ଷା ରେ ଭିଜିବାକୁ ଭଲ ଲାଗେ।
୨. ଝୁଲିଝୁଲି – କାଗଜ ଡଙ୍ଗା ପାଣିରେ ଝୁଲିଝୁଲି ଭାସୁଛି।
୩. ହସିହସି – ମୁଁ ମୋର କାଗଜ ଡଙ୍ଗାକୁ ହସିହସି ବିଦାୟ ଦେଲି।
୪. ଭେଳାଭେଳା – ପାରାଦୀପରେ ଜାହାଜ ଭେଳାଭେଳା ହୋଇ ଲାଗୁଛି।
୫. ନୂଆନୂଆ – କାଗଜ ଡଙ୍ଗା ବାଟଯାକ ନୂଆନୂଆ ସାଥୀ ଭେଟୁଥାଏ।
୮. ଏଇ ଚିତ୍ରଟିରେ ଆଉ କ’ଣ ଯୋଡ଼ିଲେ ବର୍ଷା ହେଉଥିବାର ଏକ ଦୃଶ୍ୟ ହେବ?
ଏବେ ଚିତ୍ରଟିରେ ରଙ୍ଗ ଦିଅ।
ଉତ୍ତର – ଚିତ୍ରରେ ଝିପିଝିପି ମେଘ, ବିଜୁଳି, ଫୋଟକା ଭାସୁଥିବା ପାଣି, ଓ କାଗଜ ଡଙ୍ଗା ଯୋଡ଼ିଲେ ବର୍ଷାର ଦୃଶ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହେବ।
୯. ଆମ ରାଜ୍ୟର ପାରାଦୀପଠାରେ ବନ୍ଦର ଅଛି। ସେହିପରି ଆମ ଦେଶରେ ଆଉ କେଉଁ କେଉଁ ଠାରେ ବନ୍ଦର ଅଛି ତା’ର ଗୋଟିଏ ତାଲିକା କର। ତା’ କଡ଼ରେ ସେ ସ୍ଥାନ ସବୁ କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ଲେଖ। (ନ ପାରିଲେ ପଚାରି ଲେଖ)
- ମୁମ୍ବାଇ ବନ୍ଦର – ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
- କୋଚିନ ବନ୍ଦର – କେରଳ
- ଚେନ୍ନାଇ ବନ୍ଦର – ତାମିଳନାଡୁ
- କଳିକତା ବନ୍ଦର (ହଳଦିଆ) – ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ
- ବିଶାଖାପଟ୍ଟଣମ୍ ବନ୍ଦର – ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ
- ନେଇଲ୍ସ – ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ
୧୦. ଆମ ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟର ସାଧବପୁଅମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଲେଖ।
ଓଡ଼ିଶାର ସାଧବପୁଅମାନେ ପୁରୁଣା ସମୟରେ ନୌବାଣିଜ୍ୟରେ ବହୁତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲାଭ କରିଥିଲେ। ସେମାନେ କାର୍ତ୍ତିକ ମାସରେ ବୋଇତରେ ଦୂର ଦେଶକୁ ଯାତ୍ରା କରି ବଣିଜ କରୁଥିଲେ। ସେମାନେ ବୋଇତ ଚଲାଇବାରେ ନିପୁଣ ଥିଲେ ଓ ସାହସିକତାର ସହ ଝଡ଼ ଓ ତୋଫାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ବଣିଜ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ। ଆଷାଢ଼ ମାସରେ ସେମାନେ ଧନ-ଦୌଲତ ସହ ଘରକୁ ଫେରି ଆସୁଥିଲେ।
ସାଧବମାନଙ୍କର ଫେରିବା ସମୟରେ ଗାଁର ଝିଅ-ବୋହୁମାନେ ଦୀପ ଜାଳି ଓ ନାରିକେଳ ଜଳ ଢାଳି ବନ୍ଦାପନା କରୁଥିଲେ, ଯାହା ଓଡ଼ିଶା ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା। ସେମାନେ ମାତ୍ର ବାଣିଜ୍ୟ କରିନଥିଲେ, ବରଂ ଓଡ଼ିଶାର ସାମୁଦ୍ରିକ ସମ୍ପଦ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ। ପାରାଦୀପ ଓ ଅନ୍ୟ ସମୁଦ୍ରତୀର ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଭିଯାନର ଇତିହାସ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିଛି। ସାଧବପୁଅମାନେ ଓଡ଼ିଶାର ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଜୀବନର ମୁଖ୍ୟ ଶକ୍ତି ଓ ଉତ୍ସ ଥିଲେ।